بررسی تنوع درون گونه ای consolida orientalis در غرب و شمال غرب ایران

جنس consolida (زبان در قفا) از خانواده آلاله (ranunculaceae) حدود 60 گونه در جهان و بیش از 20 گونه گیاه علفی یکساله در ایران دارد (قهرمان، 1385). یکی از گونه های این جنس consolida orientalisنام دارد که اولین بار توسط شرودر در سال 1909 برای این جنس معرفی شد (schroder, 1909). این گیاه از جمله علف های هرز سمی است که در زمین های بایر و اراضی زراعی دیده می شود (زرگری ، 1376). این پژوهش با هدف بررسی وجود تنوع درون گونه ای گیاه consolida orientalis در غرب و شمال غرب ایران با استفاده از روش d.s.s (تعیین زیستگاه ویژه) انجام گرفت. براین اساس از 17 زیستگاه ویژه مورد بررسی تعداد 88 گونه به عنوان گونه های همباش، با گونه اصلی جمع آوری و شناسایی شدند. سپس با استفاد از نرم افزار anaphyto به روش fca داده های فلوریستیک آنالیز شدند در نتیجه زیستگاه های ویژه در 7 گروه قرار گرفتند که این گروه بندی مبین وجود تنوع درون گونه ای در این گیاه می باشد. به منظور تعیین سطح و نوع تنوع درون گونه ای از بررسی های، سیتولوژیک، ریخت شناسی، ریز ریخت-شناسی دانه گرده و مطالعات آناتومی استفاده شد. در این مطالعات آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزار mvsp به روش pca,pco و upgma گروه های بدست آمده بر اساس نشانگر فلوریستیک را تأئید کرد. به طوری که تمام گروه بندی-ها با گروه بندی فلوریستیک- اکولوژیک کاملاً مطابقت دارد. بنابراین می توان 7 گروه حاصل از بررسی های انجام شده را از نظر فنوتیپ به عنوان اکوفن از نوع اکومورف معرفی نمود و با توجه به چگونگی تاثیر عوامل اکولوژیک می توان گروه های اکولوژیک (اکودم ها) را از نوعaltideme نیز معرفی نمود به طوری که در مجموع گروه های تعین شده 3 گروه ارتفاعی (altideme)، ارتفاع پائین، متوسط، بالا را نشان می دهند، از سوی دیگر با توجه به نتایج بدست آمده از بررسی های سیتولوژیک بر اساس شمارش کروموزوم ها با استفاده از روش میوز تعیین یک سیتوتیپ (2n=2x=16) میسر گردید، همچنین با توجه به گروه بندی های بدست آمده از آنالیز داده های سیتولوژی می توان 7 گروه ژنوتیپی را به عنوان اکوژن از نوع اکوکلاین معرفی نمود. با در نظر گرفتن گروه بندی های بدست آمده که هم از نظز فنوتیپ و هم از نظز ژنوتیپ موید یکدیگر هستند، می توان این اکوژن ها را به عنوان اکوفنوژنوتیپ نیز معرفی نمود، زیرا نتایج حاصل از بررسی های فلوریستیک – اکولوژیک، مورفولوژیک و سیتولوژیک نشان دهنده تغییرات همزمان فنوتیپی و ژنوتیپی گروه های بدست آمده است.